Jak radzić sobie z zaparciami w chorobie Crohna lub WZJG?

W przypadku zaparć wprowadzić trzeba żywność pobudzającą perystaltykę jelita, bogatą w błonnik nierozpuszczalny, np. razowe pieczywo, grube kasze, płatki owsiane, surowe warzywa i owoce.

Bardzo ważne jest odpowiednie nawadnianie, tj. picie dużej ilości płynów.

Warto też wprowadzić do diety zdrowe oleje roślinne, np. lniany i oliwę - ułatwi to wypróżnianie.

Leki przeczyszczające bezpieczne w chorobie Crohna i WZJG to laktuloza (syropy) oraz makrogole (np. saszetki Forlax). Działają one osmotycznie i nie powodują podrażnienia nabłonka jelitowego. Dostępne są w aptekach bez recepty. Najczęściej polecana jest laktuloza - działa łagodnie, zmiękcza masy kałowe, wielu pacjentom z zaparciową postacią choroby Crohna bardzo pomaga.

U niektórych chorych skuteczna jest trimebutyna - lek na receptę, który normuje zaburzenia perystaltyki, reguluje motorykę jelit.

Drażniących środków przeczyszczających - także ziołowych i dostępnych bez recepty (jak np. bisakodyl) - lepiej unikać, a już z pewnością nie można ich nadużywać. Dają one jedynie doraźny efekt, a stosowane zbyt często i w nadmiarze mogą doprowadzić do poważnych zaburzeń rytmu pracy przewodu pokarmowego - tzn. jelita wciąż stymulowane do pracy, w końcu się rozleniwią, zmniejszy się ich perystaltyka i znów pojawią się zaparcia.

Szczególnie ryzykowne są popularne herbatki z senesu - są one przeciwwskazane w chorobie Crohna i WZJG oraz w innych stanach zapalnych jelita grubego, mogą spowodować zaostrzenie, odwodnienie, utratę elektrolitów, zaburzenia wchłaniania i w rezultacie niedożywienie.

W skrajnych przypadkach zaparć pomóc może lewatywa. Należy ją jednak stosować wyjątkowo - nie jako stałą, regularną terapię. Bezpieczną opcją w NZJ jest lewatywa z soli fizjologicznej, czyli w warunkach domowych z przegotowanej, ciepłej, lekko osolonej wody, bez żadnych innych dodatków. Gotowe wlewki oczyszczające jak Rectanal czy Enema nie są zalecane - to bardzo stężone roztwory fosforanów, mogą podrażnić błonę śluzową jelita. Ich użycie jest uzasadnione jedynie przed badaniami endoskopowymi lub przed operacją.

Zaparcia mogą towarzyszyć zwężeniom jelit - to jedno z możliwych powikłań choroby Crohna. Zwężenie o charakterze zapalnym może się cofnąć dzięki odpowiedniemu leczeniu jak sterydoterapia czy leki biologiczne. Jest też opcja tzw. balonikowania - rozszerzania zwężeń specjalnym balonikiem podczas kolonoskopii. Natomiast zwężenia zwłókniałe są nieodwracalne - w tym przypadku rozwiązaniem jest leczenie chirurgiczne, czyli resekcja tego odcinka jelita lub laparoskopowa plastyka zwężenia. Operacja wielu chorym przynosi ulgę. W przypadku zwężeń pomocne bywa również leczenie żywieniowe.

Należy też mieć na uwadze, że zatrzymanie gazów i stolca może być objawem niedrożności lub podniedrożności jelit. Jeśli taka sytuacja utrzymuje się dłużej niż zwykle, leki nie pomagają, lub pojawią się do tego uporczywe wymioty (zwłaszcza zielone) i bóle brzucha, to bezwzględnie należy skontaktować się z gastroenterologiem i/lub udać się na SOR, gdzie w celu wykluczenia niedrożności wykonuje się badanie RTG lub USG.