Opalanie a leki w WZJG i chorobie Crohna
Sama choroba nie jest przeciwwskazaniem do opalania się. Jednak w trakcie przyjmowania niektórych leków, a także pewien czas po ich odstawieniu, należy stosować ochronę przeciwsłoneczną, tj. silne filtry anty-UV, co najmniej SPF 30-50, a optymalnie SPF 50+ PA++++:
- azatiopryna (Imuran, Azathioprine VIS) - znaczne zwiększenie ryzyka raka skóry po ekspozycji na światło słoneczne!
- 6-merkaptopuryna, w skrócie 6-MP (Mercaptopurinum VIS) - to lek immunosupresyjny należący do tej samej grupy co azatiopryna (tj. do grupy tiopuryn). 6-merkaptopuryna pozbawiona jest fragmentu cząsteczki odpowiedzialnego za to zwiększone ryzyko nowotworu, jednak również uwrażliwia na promieniowanie, warto więc pamiętać o ochronie przeciwsłonecznej!
- sulfasalazyna (Sulfasalazin, Salazopyrin)
- ciprofloksacyna (Cipronex, Ciprinol, Proxacin)
- sterydy ogólnoustrojowe - prednizon (Encorton), prednizolon (Encortolon), metyloprednizolon (Metypred)
- metotreksat (Metex, Trexan)
- cyklosporyna (Equoral, Cyclaid, Sandimmun)
- ozanimod (Zeposia)
- filgotinib (Jyseleca)
- upadacitinib (Rinvoq)
U niektórych chorych nadwrażliwość na słońce, czyli tzw. fotodermatozę, mogą spowodować także inne leki, jak biologiczne (zwłaszcza inhibitory TNF - infliximab oraz adalimumab - ale również ustekinumab czy wedolizumab), doustna mesalazyna (Asamax, Salaza, Salofalk, Pentasa), tofacitinib, czy działający głównie miejscowo w jelicie budezonid (Entocort, Cortiment). Zaczerwienienie, podrażnienia i wysypka pojawiają się zazwyczaj od razu, ale niektóre efekty nierozsądnego opalania mogą ujawnić się dopiero po latach - od trudnych do usunięcia przebarwień po czerniaka. Każde poparzenie słoneczne wyraźnie zwiększa ryzyko rozwoju raka. Dlatego warto stosować silne filtry anty-UV, najkorzystniej SPF 50+ PA++++. Takie kremy, nakładane w zalecanej ilości i reaplikowane w ciągu dnia, zapewniają najwyższą ochronę. Dodatkowo powinno nas chronić odpowiednie ubranie, kapelusz i okulary przeciwsłoneczne.
Pod wpływem promieniowania UVB ze słońca powstaje w skórze wit. D3. U człowieka rasy białej wystarczy 15-minutowa ekspozycja na słońce odsłoniętych przedramion i podudzi (bez filtrów), w okresie od maja do września, aby wytworzyła się odpowiednia ilość witaminy D, odpowiadająca około 2000–4000 IU/dobę. W przypadku przedłużającego się przebywania na słońcu następują procesy rozpadu witaminy D3 i powstają jej nieaktywne związki, dlatego przesadne opalanie się nie ma sensu. A podczas przyjmowania wyżej wymienionych leków bezpieczniej wspomóc się doustnymi preparatami z witaminą D, zamiast intensywnego opalania bez ochrony przeciwsłonecznej. Najkorzystniej wybrać lek, a nie suplement diety, ponieważ tylko leki są przebadane z każdej możliwej strony przed wprowadzeniem do sprzedaży, a w każdej tabletce czy kropli z całą pewnością znajduje się deklarowana dawka. Wit. D w postaci leku to np. krople Devikap, Vigantol i Juvit D3 lub tabletki Vigantoletten i Vigalex. Warto również wspomnieć, że prowadzone ostatnio badania sugerują, że filtry przeciwsłoneczne, nawet używane w optymalny sposób, aby zapobiec poparzeniom, pozwalają na doskonałe wytwarzanie witaminy D.
Opalanie się jest też niewskazane, jeśli występują objawy skórne NZJ, czyli powikłania pozajelitowe dotyczące skóry, jak np. rumień guzowaty czy zgorzelinowe zapalenie skóry.
Bibliografia
- "Witamina D powstaje nawet przy stosowaniu kremu z filtrem UV" - serwis Nauka w Polsce
- "Czy filtry przeciwsłoneczne hamują produkcję witaminy D" - serwis Dermatologia Termedia
- "Witamina D - jaka dawka jest bezpieczna?" - serwis Medycyna Praktyczna
- "Polekowe zmiany skórne w NZJ" - Aleksandra Damek
- Charakterystyka produktu leczniczego (ChPL) - Imuran, Azathioprine VIS
- Charakterystyka produktu leczniczego (ChPL) - Mercaptopurinum VIS
- Charakterystyka produktu leczniczego (ChPL) - Sulfasalazin, Salazopyrin
- Charakterystyka produktu leczniczego (ChPL) - Encorton, Encortolon, Metypred
- Charakterystyka produktu leczniczego (ChPL) - Metex, Trexan
- Charakterystyka produktu leczniczego (ChPL) - Equoral, Cyclaid, Sandimmun
- Charakterystyka produktu leczniczego (ChPL) - Cipronex, Ciprinol, Proxacin
- Charakterystyka produktu leczniczego (ChPL) - Zeposia
- "Zasady skutecznej fotoprotekcji u pacjentów leczonych immunosupresyjnie oraz lekami ukierunkowanymi na cele molekularne" - lek. Aleksandra Bolewska, Klinika Dermatologiczna WIM CSK MON w Warszawie