Ciąża a leki w nieswoistych zapaleniach jelit

Skutki odstawienia leków w ciąży mogą być bardzo niekorzystne zarówno dla matki, jak i dla dziecka. Zaprzestanie leczenia może bowiem spowodować zaostrzenie choroby, co jest większym zagrożeniem dla przebiegu ciąży niż jakiekolwiek działania niepożądane samych leków.

Większość leków stosowanych w NZJ można podawać w okresie ciąży i karmienia piersią:

• Mesalazyna (Asamax, Salofalk, Pentasa) - stosowana miejscowo (czopki i wlewki) oraz doustnie w dawce do 3 g/dobę jest bezpieczna w ciąży. Nie wpływa na wchłanianie kwasu foliowego.
• Sulfasalazyna - również uważana za bezpieczną, jest jednak antagonistą kwasu foliowego, dlatego pacjentki leczone sulfasalazyną w czasie ciąży muszą pamiętać o suplementacji tej witaminy w dawce 2 mg/dobę.
• Sterydy - zarówno ogólnoustrojowe (Encorton, Metypred), jak i działający miejscowo w jelicie budezonid (Cortiment, Entocort) - można podawać ciężarnym w leczeniu rzutów choroby, jednak należy stosować najmniejsze skuteczne dawki przez możliwie najkrótszy czas. Sterydy podawane miejscowo w postaci czopków, wlewek i pianki uznaje się za bezpieczne.
• Azatiopryna (Imuran) i 6-merkaptopuryna (6-MP) - dawniej uważano, że immunosupresja zwiększa ryzyko powikłań, jednak opublikowane ostatnio prace wykazały bezpieczeństwo tych leków w ciąży. Z najnowszych badań wynika, że nie zwiększają one ryzyka rozwoju wad wrodzonych. Jeżeli pacjentka ma ustalone leczenie immunosupresyjne przed zajściem w ciążę, należy je kontynuować.
• Cyklosporyna - uznana za "prawdopodobnie bezpieczną", ale powinna być stosowana w możliwie najmniejszej dawce.
• Leczenie biologiczne - badania wskazują, że nie wiąże się ze zwiększonym ryzykiem występowania powikłań w czasie ciąży.
  • infliximab (Remicade, Remsima, Inflectra, Flixabi, Zessly) i adalimumab (Humira, Hulio, Imraldi) - grupa "małe ryzyko"
  • wedolizumab (Entyvio) i ustekinumab (Stelara) - grupa "prawdopodobnie małe ryzyko; mało danych na temat stosowania u ludzi"
• Ciprofloksacyna i metronidazol - stosowane krótkotrwale są prawdopodobnie bezpieczne, ale należy ich unikać w pierwszym trymestrze.

Należy jednak pamiętać, że wyjątkiem jest:

• Metotreksat - jest bezwzględnie przeciwwskazany zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn w okresie starań o zajście w ciążę oraz przez cały czas trwania ciąży. Wykazuje działanie poronne i teratogenne (tj. może powodować rozwój wad wrodzonych). Przyjmowanie metotreksatu należy przerwać co najmniej 3 miesiące przed planowanym poczęciem.